विज्ञानाने लावलेल्या शोधांमुळे मानवी आयुष्य सुखकर आणि आरामदायी व्हायला मदत होते. या शोधांमुळे मानव नैसर्गिक संकटांवर आणि अडीअडचणींवरही काही प्रमाणात मात करू शकतो. माणसाला कुतूहल आणि दुर्दम्य इच्छाशक्ती या दोन्ही गोष्टी गप्प बसू देत नाहीत. त्यातूनच आजवर विज्ञानाने कितीतरी शोध लावले आहेत, आजही लागत आहेत.

'शोधखुणा' या पुस्तकात अशांपैकीच काही निवडक शोधांच्या ४१ कथा आहेत. त्यांना लेखकाने 'शोधकथा' म्हटले आहे. कारण या कथा असल्या तरी त्या कल्पनारम्य वा अवास्तव नाहीत, तर पूर्णपणे तथ्यावर बेतलेल्या आहेत. कुठलाही शोध पहिल्यांदा लागतो, तेव्हा त्याचे स्वागत त्यावेळच्या समाजधारणा कशा आहेत, यावर अवलंबून असते.

आज वैज्ञानिक शोधांचे स्वागत ज्या सहजपणे होते, तसे शंभर-सव्वाशे वर्षांपूर्वी होत नव्हते. त्यामुळे या पुस्तकात वर्णिलेले शोध त्यावेळच्या परिस्थितीत कसे स्वीकारले गेले, ते लावणारे संशोधक, त्यांचे स्वभाव, त्यांची चिकाटी, त्यांचे गुणदोष यांचीही ओळख या कथांमधून होते. आज यातल्या काही शोधांचे आपल्याला फारसे अप्रूप वाटणार नाही, पण ते ज्या काळी लागले, तेव्हा आणि नंतरच्या काळात त्यात पडत गेलेली भर, त्यामागे अनेकांचे अनेक वर्षांचे असलेले अथक प्रयत्न आणि कष्ट आहेत, याचीही जाणीव या पुस्तकातून होते.

एखादा विचार सुचल्यानंतर तो प्रत्येक नव्या प्रयोगाने सिद्ध होण्यापर्यंतचा प्रवास शास्त्रज्ञ मंडळी 'भारावलेपण ते झपाटलेपण' या चढत्या श्रेणीत करतात. ही त्यांची ऊर्मीच नवनव्या शोधांना जन्म देते. अशा वैज्ञानिक शोधांच्या या कथा म्हणूनच प्रेरणादायी, रंजक, रोचक आणि उपयुक्त आहेत.