‘यसन’ म्हणजे बैलाच्या नाकात घातलेली दोरी. याचे नियंत्रण गाडीवानाकडे असते. अशा अनेक ‘यसनी’ माणसाच्या आयुष्यात प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष असतात. यामुळे त्याचे जीवन कचाट्यात सापडते, असे कथन करीत ज्ञानेश्वर प्रकाश जाधवर यांनी ‘यसन’ या कादंबरीतून ऊसतोडणी मजुरांचे ‘जीणं’ उभे केले आहे.
ऊस काढणीच्या वेळेस फडातच कादंबरीच्या नायकाचा जन्म झाला. पहिल्या मुलीनंतर मुलगा जन्माला आल्याने वडील बाप्पाला खूप आनंद होतो. सगळे जीवन ऊसतोडणीत गेलेल्या आई-वडिलांना मुलगा वामनला (बबड्या) शाळेत घालण्याचे ठरवतात. मास्तरांची बोलणी खात शिक्षण सुरू होते अन् बबड्याचे मन त्यात रमते.
घरी दैन्यावस्था असली, तरी आई व ‘माय’च्या प्रेमात आणि संस्कारात बबड्या मोठा होत असतो. सातवीनंतर माळेगावची बोर्डिंगची शाळा आधी आवडली नाही म्हणून पळून गेलेला वामन नंतर गुरुजींच्या संगतीमुळे शाळेतील चांगला मुलगा ठरतो. बारावीनंतर नोकरीचा शोध व अनुभव, पुढील शिक्षणानंतर रोजीरोटीचा प्रश्न, सुशिक्षित तरुणांच्या व्यथा, लग्नाचा प्रश्न या सर्व समस्यांना सामोते जाणाऱ्या नायकाचे जगणे यात रंगविले आहे.
‘यसन’ या पुस्तकाचा परिचय वाचा ‘बाइट्स ऑफ इंडिया’वर...
http://www.bytesofindia.com/Details/?NewsId=4742352723578739746