हास्यचित्राच्या स्वरूपानं गेल्या दोन शतकांत जगभरच्या हास्यचित्रकारांच्या कर्तृत्वामुळं आवाक्याचा प्रचंड पल्ला गाठला आहे. आणि हसवता हसवता जीवनाच्या अनेक अंगांना स्पर्श करण्याचं सामर्थ्य निव्वळ चित्रांतून किंवा चित्र आणि शब्द यांच्या संयुक्त कामगिरीतून नाना तहेच्या दृश्यतंत्राचा वापर करून प्राप्त करून घेतलं आहे.

जगभरच्या हास्यचित्रकारांशी मधुकर धर्मापुरीकरांचा परिचय घडून आला तो लहान वयातच. यामधून निर्माण झालेल्या हौशीमधून हास्यचित्रं जमवण्याचा, त्यांचा संग्रह करून ठेवण्याचा छंद जन्माला आला. अशा जमा झालेल्या जगभरच्या हजारो हास्यचित्रांनी त्यांची या कलेविषयीची जाण जोपासली, वृद्धिंगत केली.

काही चित्रं निव्वळ हसवण्यासाठी असतात; तर काही हसवता हसवता जीवनविषयक गंभीर पण सूचकतेनं भाष्य करणारी असतात. याचा त्यांना प्रत्यय आला आणि मग या सूचक अर्थाचा खोलवर शोध घ्यायचा त्यांचा नाद वाढीला लागला. परिणामी, शिक्षक-दिनाच्या निमित्तानं वितरित केलेल्या पोस्टाच्या तिकिटाचं हास्यचित्र पाहून त्यात न दाखवलेली मानपत्र-सन्मानित प्राथमिक शिक्षकाची प्रत्यक्षातली हलाखीची, हृदयद्रावक स्थिती त्यांच्या दृष्टीसमोर येते; तर `व्यंगचित्र आणि पेंटिंग’ या दोन दृश्यकलांमधील जीवनविषयक भाष्याचा समान धागा जाणवून त्याची नोंद करावीशी वाटते.

धर्मापुरीकरांचा आस्वादप्रक्रियेचा दीर्घकाळचा प्रवास या लेखसंग्रहामधून शब्दबद्ध झाला आहे. हसविणार्‍या रेषांतून आकृतिबद्ध केलेलं हसविण्याच्या पलीकडलं रहस्य संवेदनाक्षम निरीक्षणातून आणि प्रौढ समजातून नोंदवणार्‍या या लेखांमुळं हास्यचित्ररसिकाची जाण समृद्ध व्हायला मदत होईल.