महात्मा जोतिराव फुले यांची सावली म्हणून नाही तर त्यांच्या बरोबरीने दीनदलितांच्या सेवेसाठी जीवन खर्च करणाऱ्या सावित्रीबाई फुले यांचे नाव आजही शिक्षणक्षेत्रात आदराने घेतले जाते.

स्त्रियांच्या दास्यातील जीवनविरोधात त्यांनी दीडशे वर्षापूर्वी आवाज उठविला. पती जोतीराव व मावस नणंद सगुणाबाई उर्फ आऊ यांच्या सान्निध्यात त्यांचे कर्तृत्व फुलले. फुलवंता झोडगे यांनी 'साध्वी सावित्रीबाई फुले' मधून त्यांचे कार्यकर्तृत्त्व वाचकांसमोर मांडले आहे.

स्वातंत्र्यापूर्वकाळात अर्थकारण, राजकारण सामाजिक सुधारणा, गणित, इंग्रजी, इतिहासाचे अध्यापन, वर्तमानपत्राचे संपादन, उत्तम वक्तृत्व, काँग्रेस पक्षाचे संघटन अशी प्रत्येक क्षेत्रात अभूतपूर्व कामगिरी करणारे गोपाळ कृष्ण यांचे चरित्र 'महात्मा गोपाळ कृष्ण गोखले ' मधून वाचायला मिळाले. गोखले यांचा मृत्यू झाल्यानंतर वर्षभराने डॉ. सुर्य कुमार भूयां यांनी आसामी भाषेतून हे पुस्तक लिहिले आहे.

त्याचा मराठी अनुवाद विद्या शर्मा यांनी केला आहे. डेक्कन एज्युकेशन संस्था, सार्वजनिक सभा, 'सुधारक 'चे संपादक, भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेस महासमितीचे क्रियाशील नेतृत्व, 'भारत सेवक समाज' संस्थेच्या माध्यमातून भारतीयांच्या कल्याणासाठी केलेले कार्य या सर्वांतून नामदार गोखले यांचे उत्तुंग व्यक्तिमत्व पुढे आले आहे.